Το ελληνικό ευρωπαϊκό ρύζι, εκτός από βασικό συστατικό διατροφής, αποτελεί και ένα προϊόν η καλλιέργεια και παραγωγή του οποίου είναι ιδιαίτερα σημαντικές, τόσο για την οικονομία όσο και για την περιβαλλοντική τους διάσταση. Η ιστορική διαδρομή που παρουσιάζεται παρακάτω, είναι ενδεικτική της εξέλιξης της καλλιέργειας του ρυζιού, αλλά και της βιωσιμότητάς της.
Βρισκόμαστε στα τέλη της δεκαετίας του ‘40. Η Ελλάδα βγαίνει μέσα από δυο οδυνηρούς πολέμους γεμάτους θύματα και καταστροφές. Τα οικονομικά της χώρας είναι σε άσχημη κατάσταση.
Το 1949, χρονιά που τελειώνει o εμφύλιος, η ΥΠΕΜ (Υπηρεσία Πειραματικών Έργων Μακεδονίας), σε συνεργασία με την Αμερικανική Αποστολή, στο πλαίσιο του σχεδίου Μάρσαλ επιλέγει την περιοχή της Χαλάστρας για να δημιουργήσει μια δοκιμαστική ορυζοκαλλιέργεια, με στόχο τη βελτίωση των αλατούχων εκτάσεων των εκβολών του Αξιού. Μέχρι τότε ο αγροτικός κόσμος καλλιεργεί μόνο δημητριακά, λίγα σουσάμια και φασόλια, που όμως ευδοκιμούσαν μόνο όταν ο καιρός ήταν ευνοϊκός (την άνοιξη που υπήρχαν βροχές), και τις περισσότερες χρονιές όπως έλεγαν οι ντόπιοι, ούτε το ψωμί έβγαινε. Ένας άλλος ανασταλτικός παράγοντας ήταν το ότι τα εδάφη ήταν και παραμένουν ακόμα υφάλμυρα. Το πείραμα πέτυχε απόλυτα.
Με τα θετικά αποτελέσματα του 1949 και 1950 αρχίζει χρόνο με το χρόνο, και με τα βελτιωτικά έργα που γίνονται από το κράτος, να γιγαντώνεται η καλλιέργεια, με αποτέλεσμα στα μέσα της δεκαετίας του ‘50, να γίνει η Ελλάδα αυτάρκης στο ρύζι με σημαντικά οφέλη για την ελληνική οικονομία.
Αρχές της δεκαετίας του ‘60, με τα τεράστια εγγειοβελτιωτικά έργα, λύνεται το θέμα της άρδευσης και με την προστατευτική τάφρο στη θάλασσα γίνονται καλλιεργήσιμα χιλιάδες στρέμματα άγονης γης.
Η καλλιέργεια τον πρώτο καιρό γινόταν όλη με τα χέρια και τα ζώα. Στα τέλη της δεκαετίας του ‘50 και αρχές του ‘60 η καλλιέργεια μηχανοποιείται. Την εποχή αυτή χρησιμοποιούνται και λιπάσματα, προκειμένου να επιτευχθούν καλύτερες αποδόσεις που φτάνουν τα 500 κιλά ανά στρέμμα.
Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 μια άλλη επανάσταση αλλάζει στην κυριολεξία την καλλιέργεια του ρυζιού. Είναι η ισοπέδωση των χωραφιών με τη βοήθεια των λέιζερ. Ως αποτέλεσμα, η δουλειά των γεωργών γινόταν με λιγότερο νερό και έτσι, αφενός εξοικονομούσαν καλλιεργήσιμες εκτάσεις και αφετέρου γινόταν σημαντική οικονομία του νερού. Την ίδια εποχή η λίπανση, το σπάρσιμο και η καταπολέμηση των ζιζανίων γίνεται μηχανικά, ενώ πλέον έχουν εξαλειφθεί όλες οι εργασίες που γίνονταν με τα χέρια.
Σήμερα, στην ευρύτερη περιοχή της Χαλάστρας και γενικότερα στον εύφορο κάμπο της Κεντρικής Μακεδονίας καλλιεργούνται 245.000 στρέμματα. Το ρύζι αφού θερίζεται, μέρος του μεταφέρεται σε σιλό των Αγροτικών Συνεταιρισμών που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή της Χαλάστρας, με δυναμική αποθήκευσης πάνω από 150.000 τόνους. Η υπόλοιπη ποσότητα αποθηκεύεται είτε σε αποθηκευτικούς χώρους των παραγωγών, είτε σε σιλό των Ορυζόμυλων. Μετά την αποθήκευση ξεκινάει η διαδικασία της αποφλοίωσης και κατεργασίας.
Η παραγωγή της ευρύτερης περιοχής της Χαλάστρας αποτελεί το 55% της συνολικής ελληνικής παραγωγής ρυζιού, ενώ η παραγωγή συνολικά της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, αποτελεί το 85% της ελληνικής παραγωγής. Οι κυριότερες καλλιέργειες ρυζιού στην Ελλάδα βρίσκονται στους νομούς Θεσσαλονίκης, Σερρών, Καβάλας, Ημαθίας, Φθιώτιδας, Αιτωλοακαρνανίας, Πιερίας, Έβρου και σε άλλες σποραδικές περιοχές.
Σήμερα, η Ελλάδα είναι η 4η χώρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο αναφορικά με τον όγκο παραγωγής ρυζιού, με ποσοστό συμμετοχής 6,1% (πρώτη είναι η Ιταλία, που παράγει το 54,4% της ευρωπαϊκής παραγωγής, ακολουθεί η Ισπανία με 28,9%, τρίτη η Πορτογαλία με 6,2% και πέμπτη η Γαλλία με 4,4%).
Το πρόγραμμα EURICE (Ενέργειες Ενημέρωσης και προώθησης της βιώσιμης παραγωγής ρυζιού στην Ελλάδα και την Ισπανία) είναι μια ευρωπαϊκή δράση με κύριο στόχο την ανάδειξη της βιώσιμης πτυχής που αφορά στο Ευρωπαϊκό Ρύζι που παράγεται στην Ελλάδα και την Ισπανία. Το πρόγραμμα φιλοδοξεί να ευαισθητοποιήσει και να ενημερώσει ευρύτερα τους καταναλωτές ότι το ρύζι που παράγεται στην Ευρώπη είναι ένα προϊόν ασφαλές, το οποίο καλλιεργείται και παράγεται τηρώντας τους αυστηρούς ευρωπαϊκούς κανονισμούς αλλά και με πλούσια διατροφική αξία.
❤️ ❤️ ❤️