ΙΩΑΝΝΙΝΑ 23 ΚΑΙ 24 ΜΑΪΟΥ 2024
Με απόλυτη επιτυχία και αξιοσημείωτη συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων στον αμπελοοινικό κλάδο, ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες του Συνεδρίου αμπελουργίας, που συνδιοργανώθηκε στα Ιωάννινα στις 23 και 24 Μαΐου 2024, από την ΚΕΟΣΟΕ, την ΕΔΟΑΟ και το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, με θέμα: «Η βιωσιμότητα και η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής αμπελουργίας, που βρίσκεται σε κίνδυνο».
Με ιδιαίτερη επιχειρηματολογία από τους συμμετέχοντες καταδείχθηκε η φθίνουσα πορεία μεγεθών του πρωτογενούς τομέα της αμπελοκαλλιέργειας οινοποιήσιμων ποικιλιών, στο σύγχρονο ανταγωνιστικό περιβάλλον, με ταυτόχρονη ανάλυση – τεκμηρίωση των αιτίων αυτής της εξέλιξης, που οδηγούν τους κατόχους αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων, σε ένα φαύλο κύκλο ζημιογόνων αποτελεσμάτων, αποτέλεσμα του ισχνού αμπελουργικού εισοδήματος, που διαμορφώνεται σε ίδια επίπεδα, τις τελευταίες δεκαετίες.
Κατά τη διάρκεια των εργασιών του Συνεδρίου παρεσχέθη από τους εισηγητές τεράστιος όγκος πληροφοριών, που εξ αντικειμένου θα αποτελέσει το πρόπλασμα, για την τροφοδότηση της μελέτης για το Στρατηγικό Σχεδιασμό της βιωσιμότητας και της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής αμπελουργίας, που σύμφωνα με τον παριστάμενο Υφυπουργό ΥΠΑΑΤ κ. Διονύση Σταμενίτη θα χρηματοδοτηθεί από το ΥΠΑΑΤ, ώστε να καταγραφεί με ακρίβεια η υφιστάμενη κατάσταση, προκειμένου οι αδυναμίες του πρωτογενούς τομέα να αντιμετωπισθούν και να μετατραπούν σε δυνατότητες και όραμα, μέσω του μετασχηματισμού και της νέας παραγωγικής διάρθρωσης της αμπελοκαλλιέργειας.
Τα κρίσιμα συμπεράσματα που συνοψίσθηκαν από τον πρόεδρο της ΚΕΟΣΟΕ κ. Χρίστο Μάρκου, προκειμένου η αμπελοκαλλιέργεια να ενταχθεί οργανικά και δυναμικά στο σύγχρονο γίγνεσθαι του αμπελοοινικού τομέα, αφορούν:
- την αντιμετώπιση των αιτίων που οδηγούν στη διαχρονική και συνεχή μείωση των εκτάσεων αμπελοκαλλιέργειας
- την άρση του αδιεξόδου στο οποίο έχει οδηγηθεί ο ελληνικός αμπελώνας, εξαιτίας του ακραίου κατακερματισμού του
- την απουσία κερδοφορίας στα αποτελέσματα των αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων, που οφείλεται:
- στις χαμηλές τιμές εξαγοράς της σταφυλικής παραγωγής σε όμοια επίπεδα με αυτά της δεκαετίας του 1990
- στο δραματικά αυξημένο κόστος παραγωγής της τελευταίας τετραετίας, ιδιαίτερα εξαιτίας των διαδοχικών κρίσεων και της κλιματικής συμπεριλαμβανομένης
- στην απουσία αποτελεσματικών πολιτικών, αλλά και στην απροθυμία των κατόχων αμπελουργικών εκμεταλλεύσεων να ενταχθούν σε συλλογικά σχήματα, ώστε να δημιουργηθούν οικονομίες κλίμακος και να αντιμετωπισθεί εν μέρει το πρόβλημα του κατακερματισμού
- την παραοικονομία που είναι παρούσα και καταλυτική και η οποία αναιρεί κάθε δυνατότητα ρύθμισης των τιμών με βάση τους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης
- τις ανεπαρκείς διαδικασίες πιστοποίησης και ελέγχου της α΄ ύλης, που απορρέει εκτός των άλλων από την έλλειψη αξιοπιστίας και την ασυμφωνία των βάσεων δεδομένων που παρακολουθούν τον πρωτογενή τομέα (Αμπελουργικό Μητρώο, ΟΣΔΕ, Δηλώσεων Συγκομιδής)
- την έκδηλη ανάγκη υιοθέτησης νέων και καινοτόμων στρατηγικών και πολιτικών, που θα αντιμετωπίσουν τις χρόνιες διαρθρωτικές αδυναμίες, που σχετίζονται με τη γη, τη διαδοχή, την είσοδο νέων αμπελουργών και το δικαίωμα προαγοράς, την εκπαίδευση και τους παράγοντες εν γένει που θα καταστήσουν την αμπελουργία, βιώσιμη και ανταγωνιστική
- την αξιοποίηση των σύγχρονων διαθέσιμων καινοτόμων εργαλείων, που σχετίζονται με την αμπελουργία ακριβείας και τη χρήση νέων τεχνολογιών, που θα συμβάλλουν στην εξοικονόμηση πόρων και θα την καταστήσουν παραγωγικότερη και ανταγωνιστικότερη.
- την αξιοποίηση των δυνατοτήτων που παρέχει η ΚΑΠ 2023-2027, ιδιαίτερα στην κατεύθυνση:
•της εισοδηματικής στήριξης των παραγωγών, της ηλικιακής ανανέωσης, του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής, της προώθησης των συλλογικών σχημάτων
•της αξιοποίησης των τομεακών προγραμμάτωντου προσανατολισμού των παραγωγών και των επιχειρήσεων του κλάδου σε επενδύσεις μεγάλης κλίμακος, στα συστήματα ποιότητας ΠΟΠ και ΠΓΕ και στα ποιοτικά συστήματα διαχείρισής τουτης ενίσχυσης της περιβαλλοντικής διάστασης μέσω των δράσεων μέσω των οικολογικών σχημάτωντης ανακατεύθυνσης των νέων αγροτών στην αμπελοκαλλιέργεια
•της αποδοτικής αξιοποίησης των διαθέσιμων χρηματοδοτικών εργαλείων, αφού οι νέες τεχνολογίες ως νέος πυλώνας ανάπτυξης που επιτρέπουν την ανάλυση ενός νέου μοντέλου, απαιτούν περισσότερα κεφάλαια
•την αναγκαιότητα διατήρησης και ενδυνάμωσης του οικογενειακού μοντέλου παραγωγής που αποτελεί τον κορμό των τοπικών κοινωνιών, βασισμένου υπό τις προϋποθέσεις που αναφέρθηκαν, σε ένα νέο πλαίσιο βιωσιμότητας και ανάπτυξης.
•της συμμετοχής των αμπελουργών σε συλλογικά σχήματα (ομάδες παραγωγών, οινοποιητικούς συνεταιρισμούς)
Οι διαπιστώσεις αυτές τεκμηριώνουν την ανάγκη εκπόνησης ενός Στρατηγικού Σχεδίου, για μια αμπελουργία βιώσιμη και ανταγωνιστική.
Το στρατηγικό αυτό σχέδιο θα πρέπει να πληροί όπως αναφέρθηκε στο Συνέδριο τρεις βασικούς όρους και προϋποθέσεις:
1ος όρος: θα πρέπει να συμφωνήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι στη διαδικασία παραγωγικοί φορείς και αυτοί είναι οι αμπελουργοί οι οινοποιοί και η πολιτεία
2ος όρος: θα πρέπει το στρατηγικό σχέδιο να επικεντρώσει να στοχεύσει στην έννοια ενός ικανοποιητικού αμπελουργικού εισοδήματος το οποίο θα επανατροφοδοτήσει την συνέχιση της καλλιέργειας και την ανάπτυξη της ελληνικής αμπελουργίας
3ος όρος: το Στρατηγικό Σχέδιο να μην είναι ένα γραφειοκρατικό κείμενο μελέτης αλλά ένα εργαλείο διαχείρισης που θα κάνει τομές και θα δίνει λύσεις άμεσα υλοποιήσιμες, προκειμένου ο τομέας και κυρίως το κομμάτι της αμπελουργίας να βγει έξω από το αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει.
Στο Συνέδριο Αμπελουργίας, μαγνητοσκοπημένο μήνυμα απηύθυνε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κος Λευτέρης Αυγενάκης, ενώ εκτεταμένη ήταν η παρέμβαση του παρευρισκόμενου Υφυπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κ. Διονύση Σταμενίτη, ο οποίος αναγνώρισε την αναγκαιότητα υιοθέτησης νέων Στρατηγικών επιλογών και ανακοίνωσε την πρόθεση χρηματοδότησης του Στρατηγικού Σχεδίου για τη βιωσιμότητα και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής αμπελουργίας.
Τέλος σε ένα ομολογουμένως σημαντικό από άποψη πλήθους συνέδρων, επισημαίνουμε την παρουσία του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου – Α. Μακεδονίας κ. Λιάπη Σεραφείμ, του Δημάρχου Ιωαννιτών κ. Μπέγκα Θωμά, του τ. Πρύτανη του Πανεπιστημίου Ηπείρου κ. Καψάλη Γεωργίου, του βουλευτή Κυκλάδων κ. Μάρκου Καφούρου, των τοπικών βουλευτών κ. Καλογιάννη Σταύρου και Τσίμαρη Ιωάννη, της ΕΘΕΑΣ κας Διαμάντως Κρητικού, της Γενικής Γραμματέως του ΓΕΩΤΕΕ κας Τσολιού Ηλιάνας, των εκπροσώπων των Περιφερειακών Ενοτήτων και των Διευθύνσεων Αγροτικής Οικονομίας Ηπείρου και Θεσπρωτίας, καθώς και πλήθους εκπροσώπων Διοικήσεων συνεταιριστικών οινοποιείων και εκπροσώπων ιδιωτικών οινοποιείων.