Δέκα ενδείξεις ότι ψυχολογικοί παράγοντες μπορεί να εμποδίζουν τη ρύθμιση του βάρους.
Η κατάθλιψη και οι αγχώδεις διαταραχές εμφανίζονται συχνά σε ανθρώπους που αντιμετωπίζουν παχυσαρκία και διάφορες μεταβολικές διαταραχές όπως ο σακχαρώδης διαβήτης.
Έτσι, τα άτομα αυτά μπορεί να επιβαρύνονται όχι μόνο σε οργανικό αλλά και σε ψυχολογικό επίπεδο.
Ειδικότερα, οι ασθενείς με παχυσαρκία και άλλες μεταβολικές διαταραχές έχουν 50% περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν καταθλιπτικά συμπτώματα και αγχώδεις διαταραχές σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.
Πότε λοιπόν πρέπει να υποπτευθούμε ότι και ψυχολογικοί παράγοντες μπορεί να εμποδίζουν τη ρύθμιση του βάρους μας?
1. Δυσκολία ρύθμισης βάρους ακόμα και όταν υπάρχει συγκεκριμένο πρόγραμμα διατροφής και στήριξη από ειδικούς.
Οι ψυχολογικοί παράγοντες μπορούν να εμποδίσουν την προβλεπόμενη επίτευξη των στόχων με αποτέλεσμα να απογοητεύονται ακόμα περισσότερο όσοι προσπαθούν να χάσουν βάρος.
2. Άρνηση συμμόρφωσης στο διατροφικό πλάνο και στις οδηγίες των ειδικών.
Έχει φανεί ότι τα άτομα που αντιμετωπίζουν συναισθηματικές διαταραχές δυσκολεύονται να πειθαρχήσουν σε πρόγραμμα διατροφής και γενικότερα σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
3. Διαταραχές πρόσληψης τροφής (βουλιμία, ανορεξία, αυτό-προκαλούμενοι έμετοι).
Πολλές φορές οι άνθρωποι που πάσχουν από διαταραχές πρόσληψης τροφής φαίνεται να χρησιμοποιούν το φαγητό για συναισθηματικούς λόγους.Για παράδειγμα, στην περίπτωση της βουλιμίας κάποιος μπορεί να έχει συνδέσει το φαγητό είτε ως επιβράβευση είτε ως αυτοτιμωρία.Αντίθετα, στην ανορεξία, το άτομο μπορεί να βιώνει την ανάγκη να αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχο της ζωής του και έτσι, νιώθει ενοχή όταν τρώει με αποτέλεσμα να αποφεύγει το φαγητό.
4. Διαταραχές ύπνου.
Η ποιότητα και ποσότητα του ύπνου είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ψυχολογική κατάσταση των ανθρώπων.
5. Απότομες αυξομειώσεις του βάρους.
Μπορεί να είναι μία ένδειξη ότι ψυχολογικοί παράγοντες εμποδίζουν το άτομο να διατηρήσει τον γενικότερο αυτό-έλεγχο και ισορροπία στη ζωή του.
6. Εμμονή με τη διατήρηση του βάρους και τη διατροφή.
Η απώλεια και η διατήρηση βάρους μπορεί να γίνει αυτοσκοπός για κάποιους ανθρώπους οι οποίοι αγχώνονται ότι θα πάρουν βάρος και δεν μπορούν να σταματήσουν να το σκέφτονται κατά τη διάρκεια της ημέρας.
7. Έντονη ανησυχία για μακροπρόθεσμη διατήρηση του βάρους.
Είναι πιθανό, άνθρωποι που έχουν χάσει βάρος μετά από πολύ μεγάλη προσπάθεια να αγχώνονται ότι θα ξαναπάρουν τα χαμένα κιλά.Έτσι, ζυγίζονται πολλές φορές μέσα στη μέρα και τα 1 με 2 κιλά πάνω από το κατώτατο βάρος τους μπορεί να τους προκαλέσουν ανησυχία και δυσφορία.
8. Έντονη αναζήτηση διαβεβαιώσεων ότι το βάρους τους είναι σε φυσιολογικά επίπεδα.
Αυτοί οι άνθρωποι μπορεί να ρωτούν συνέχεια τους ειδικούς ότι το βάρος και η υγεία τους είναι καλά.
9. Αίσθημα ότι χάνουν τον έλεγχο της ζωής και καθημερινότητας.
Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι νιώθουν ένα αίσθημα ασφάλειας όταν έχουν ένα συγκεκριμένο στόχο και πλάνο για την επίτευξή του, τα άτομα με συναισθηματικές διαταραχές μπορεί να νιώθουν ότι ένα πρόγραμμα διατροφής μπορεί να στερήσει τον έλεγχο που επιθυμούν στη ζωή τους.
10. Αποφυγή κοινωνικής ζωής προκειμένου να διατηρήσουν το πρόγραμμα διατροφής.
Επειδή κάποιοι βιώνουν έντονο άγχος στην ιδέα ότι μπορεί να ξεφύγουν από το πρόγραμμα διατροφής, μπορεί να αποφεύγουν συνέχεια τις κοινωνικές συναντήσεις (με φίλους, οικογένεια, συναδέλφους) προκειμένου να τηρήσουν το πρόγραμμα διατροφής και να νιώθουν ότι έχουν τον έλεγχο του βάρους τους.
Μαντώ Αγουρίδου
Κλινική Ψυχολόγος, ΠΜΣ Διασυνδετική Ψυχιατρική • Επιστημονικός Συνεργάτης Β’ Ψυχιατρική Κλινική & Β’ Προπ. Παθολογική Κλινική – Παν/μιακό ΓΝ «ΑΤΤΙΚΟΝ» • Μέλος της Ομάδας Logodiatrofis.gr Email: [email protected]