Το τσάι είναι πιθανώς μία από τις πιο απρόβλεπτες πηγές χρήσιμων φυτικών θρεπτικών συστατικών. Το τσάι είναι το δεύτερο ποτό που καταναλώνεται περισσότερο στον κόσμο, μετά το νερό. Όλοι θα έχετε ακούσει τη γιαγιά ή τη μαμά, να σας λέει να πιείτε τσάι από τα πρώτα κιόλας συμπτώματα ενός κρυολογήματος. Πράγματι, η συχνή κατανάλωση του τσαγιού αποτελεί ισχυρό σύμμαχο του οργανισμού.
Λίγη ιστορία
Τσάι ονομάζεται το ρόφημα που παράγεται αποκλειστικά από τα φύλλα του φυτού Camellia sinensis. Υπάρχουν διάφορα είδη τσαγιού τα οποία διακρίνονται ανάλογα με τον τόπο όπου καλλιεργείται το φυτό, με τις συνθήκες καλλιέργειας του φυτού, την επεξεργασία, την ανάμειξη διαφορετικών ποικιλιών, κλπ. Υπάρχουν περίπου 3.000 ποικιλίες τσαγιών. Όλα αυτά τα τσάγια προέρχονται από τα φύλλα του φυτού Camellia sinensis και κατηγοριοποιούνται σε τέσσερις κύριους, διαφορετικούς τύπους με βάση τη διαδικασία που υποβάλλονται : λευκό, πράσινο, μαύρο και oolong τσάι.
Λέγεται ότι το τσάι ανακαλύφθηκε τυχαία το 2737 π.Χ., όταν ο Κινέζος αυτοκράτορας Σεν Νουνγκ ήταν στην ύπαιθρο και ενώ οι υπηρέτες του έβραζαν νερό μέσα σε ένα σκεύος για να πιει, έπεσαν καταλάθος μέσα στο βραστό νερό λίγα ξερά φύλλα από έναν θάμνο του φυτού Camellia sinensis που βρισκόταν εκεί δίπλα. Ο αυτοκράτορας το δοκίμασε από περιέργεια και ένιωσε κάτι που δεν το είχα ξανανιώσει ποτέ. Από τότε το τσάι καταναλώνεται σε ολόκληρο τον κόσμο σε καθημερινή βάση.
Τι υπάρχει σε ένα φλυτζάνι τσάι
- Κατεχίνες: Περισσότερο από το μισό περιεχόμενο σε κατεχίνες είναι η επιγαλλοκατεχίνη, επίσης γνωστή ως EGCG. Είναι 20 φορές πιο ισχυρή ως αντιοξειδωτικό από τη βιταμίνη C.
- Θεαρουμπιγίνες: Ένα σύνθετο φλαβονοειδές, το οποίο αναπτύσσεται όταν ζυμώνονται τα φύλλα του τσαγιού και γίνονται μαύρα.
- Θεαφλαβίνες: Επίσης παραγόμενες κατά τη ζύμωση των φύλλων.
- Καφεΐνη: Ήπιο διεγερτικό που βρίσκεται στο τσάι ∙ ένα φλιτζάνι τσαγιού 200ml περιέχει κατά μέσο όρο 40mg καφεΐνης.
- Ταννίνη: Ένας τύπος φλαβονοειδούς, το οποίο πέρα από τις αντιοξειδωτικές του ιδιότητες, προσθέτει άρωμα, δριμύτητα και πικρίλα στο τσάι.
Τα οφέλη του τσαγιού
Κάποια από τα βασικά οφέλη του τσαγιού είναι ότι συμβάλλει στη μείωση εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων όπως καρδιοπάθειες, καρκίνου, διαβήτη κτλ. Επιπλέον βοηθά κατά της οστεοπόρωσης και στην υγεία των ματιών.
Υπάρχει πολύ περισσότερη δημοσιευμένη έρευνα για το πράσινο από ό,τι για το μαύρο (και άλλα είδη) τσάι. Μια πρόσφατη ανασκόπηση των Fardet A. & Boirie Y. που εξέτασε τη δίαιτα χρόνιων νοσημάτων, συμπέρανε ότι το τσάι ήταν το πιο προστατευτικό από όλα τα κοινά ροφήματα: τα άτομα που ανέφεραν την υψηλότερη κατανάλωση τσαγιού παρουσίαζαν σημαντικά μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 (κατά 16%), καρδιαγγειακής νόσου (κατά 28%) και καρκίνων (κατά 34%)1. Μια άλλη μεγάλη μελέτη του Gardener H. ανέφερε ότι κάθε επιπρόσθετο φλιτζάνι τσαγιού ημερησίως οδηγούσε σε μια σχετιζόμενη μείωση 9% της θνησιμότητας από όλα τα αίτια2. Πολλά από τα προτεινόμενα οφέλη έχουν αποδοθεί στην παρουσία συγκεκριμένων πολυφαινολών, καλούμενων ως φλαβονοειδή, τα οποία έχουν ευεργετική επίδραση στα αιμοφόρα αγγεία, λόγω των αντιοξειδωτικών και αντιφλεγμονωδών ιδιοτήτων τους, αλλά η καφεΐνη και το φθόριο έχουν επίσης προταθεί ως σημαντικά συστατικά.4,5
Μεγάλες μελέτες των Ruxton C., Phillips F. & Bond T. για το τσάι και τα καρδιαγγειακά νοσήματα αναφέρουν ότι η κατανάλωση μαύρου και πράσινου τσαγιού σχετιζόταν με σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα LDL-χοληστερόλης, αρτηριακής πίεσης και κινδύνου για εγκεφαλικό.3
Τα φλαβονοειδή του τσαγιού, σύμφωνα με τη μελέτη των Ruxton C, Phillips F. & Bond T., μπορεί να δρουν προστατευτικά έναντι της τερηδόνας, με προτεινόμενους μηχανισμούς που περιλαμβάνουν αντιιικές και αντιμικροβιακές επιδράσεις.3 Επιπλέον, το τσάι παρέχει φθόριο, το οποίο σύμφωνα με έρευνα του European Food Safety Agency (EFSA) προάγει την υγεία των δοντιών, καθώς βελτιώνει την αντίσταση στην τερηδόνα.6 Ωστόσο, η καλή υγιεινή των δοντιών είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την υγεία των δοντιών.
Βιβλιογραφία
- Associations between food and beverage groups and major diet-related chronic diseases: an exhaustive review of pooled/meta-analyses and systematic reviews, Fardet A, Boirie Y., Nutr Rev.,2014 Dec,72(12):741-62.
- Coffee and tea consumption are inversely associated with mortality in a multiethnic urban population, Gardener H, et al., Journal of Nutrition, 2013, 143:1299-1308.
- Is tea a healthy source of hydration?, Ruxton C, Phillips F & Bond T., Nutrition Bulletin, 2015, 40(3):166-176.
- Antioxidants of the beverage tea in promotion of human health, Siddiqui IA, et al., Antioxidants & Redox Signaling, 2004, 6:571–582.
- The role of tea and tea flavonoids in cardiovascular health, Stangl V, et al., Molecular Nutrition & Food Research, 2006, 50:218–28.
- Scientific Opinion on Dietary Reference Values for Fluoride. European Food Safety Agency (EFSA), EFSA Journal, 2013,11(8):3332.
- Flavonoid intake and long-term risk of coronary heart disease and cancer in Seven Countries Study, Hertog, M.G.L, Kromhout, D., Aravanis, C. et al., Arch Intern Med, 1995, 155: 381 – 386.
- Bioavailability of catechins from tea: the effect of milk, Van het Hof, H.H., Kivits, G.A.A., Westrate, J.A. and Tijburg, L.B.M., Eur J Clin Nutr, 1988, 52:356 – 359.
- The True History of Tea, Mair, Victor H., Hoh, Erling, Thames & Hudson, 2009.
- Tea: The Drink that Changed the World, Martin, Laura C., Tuttle Publishing, 2007.
- Tea flavonoids and cardiovascular health, Hodgson JM & Croft KD., Molecular Aspects of Medicine, 2010, 31:495–502.
- http://www.eufic.org/article/el/page/FTARCHIVE/artid/tea/
- http://www.foodbites.eu/j15/el/trofima/diergasies/780-tea-process
- http://diatrofi.medlook.gr/articles.php?id=641&type=1
- http://www.eufic.org/article/el/page/FTARCHIVE/artid/tea_health_and_hydration/
Με τη συνεργασία των:
Δήμητρα Ξενάκη, Χημικός, (M.Sc. , PHD Δομικής Χημείας Τροφίμων)
Δημουλά Θεοδώρα, Τεχνολόγος Τροφίμων
Really good!