Οι ελιές έχουν καλλιεργηθεί σε τμήματα της Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης της Κρήτης και της Συρίας, για τουλάχιστον 5.000 χρόνια. Υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία που φανερώνουν την παρουσία της ελιάς στην Ισπανία πριν από 6.000-8.000 χρόνια, αλλά και στοιχεία που δείχνουν ότι αυτό το αρχαίο και θρυλικό δέντρο ήταν ιθαγενές σε μέρη της Ασίας και της Αφρικής.
Η υψηλή περιεκτικότητα των ελιών σε αντιοξειδωτικά (π.χ. ολευρωπαΐνη, υδροξυτυροσόλη) και αντιφλεγμονώδη συστατικά (καλά μονοακόρεστα λιπαρά οξέα όπως το ελαϊκό και λινελαϊκό οξύ), τους προσδίδει σημαντικές ιδιότητες με πολλαπλά οφέλη για την υγεία, σύμφωνα με τελευταίες έρευνες.
Ειδικότερα:
- Η αυξημένη περιεκτικότητα των ελιών σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, έχουν συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου. Ειδικότερα, σύμφωνα με έρευνες η εφαρμογή μιας δίαιτας πλούσιας σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα και περιορισμένης σε κορεσμένα λιπαρά συμβάλλει στη μείωση της ολικής και της LDL-κακής χοληστερόλης στο αίμα
- Αντιαλλεργική δράση: Τα εκχυλίσματα ελιάς έχουν δείξει ότι μειώνουν τα επίπεδα ισταμίνης, ένα μόριο που μπορεί να υπερπαραχθεί σε συνθήκες που σχετίζονται με αλλεργία.
- Μείωση οξειδωτικού στρες: το καλύτερο μελετημένο αντιοξειδωτικό συστατικό που βρίσκεται μόνο στις ελιές είναι η ολευρωπαΐνη, η οποία μειώνει αρκετούς δείκτες του οξειδωτικού στρες και βοηθάει στην προστασία των νευρικών κυττάρων από τις βλάβες που σχετίζονται με τις ελεύθερες ρίζες οξυγόνου. Μια πρόσφατη μελέτη έδειξε την ικανότητα των ελιών να αυξάνουν τα επίπεδα της γλουταθειόνης στο αίμα (ένα από τα πρωταρχικά αντιοξειδωτικά θρεπτικά συστατικά του σώματος).
- Αντιφλεγμονώδη δράση: τα εκχυλίσματα ελιάς έχουν αποδειχθεί ότι μειώνουν τον κίνδυνο ανεπιθύμητης φλεγμονής μειώνοντας τα επίπεδα λευκοτριενίου Β4 (LTB4), ενός πολύ κοινού προ φλεγμονώδους μορίου. Η ολευρωπεΐνη, ένα από τα μοναδικά συστατικά που βρίσκονται στις ελιές – έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τη δραστηριότητα της επαγώγιμης συνθάσης του νιτρικού οξειδίου (iNOS). Το iNOS είναι ένα ένζυμο του οποίου η υπερδραστηριότητα έχει συσχετιστεί με ανεπιθύμητη φλεγμονή. Στα αντιφλεγμονώδη οφέλη της ελιάς έχει δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στον τομέα της καρδιαγγειακής υγείας. Σε καρδιακούς ασθενείς, οι πολυφαινόλες της ελιάς έχουν καθοριστεί για τη μείωση των επιπέδων της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης στο αίμα (CRP), που χρησιμοποιείται για την εκτίμηση της πιθανότητας φλεγμονής.
- Αντικαρκινικά οφέλη: Οι αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες των ελιών τις καθιστούν ως φυσική προστασία από τον καρκίνο, επειδή το χρόνιο οξειδωτικό στρες και η χρόνια φλεγμονή μπορεί να είναι βασικοί παράγοντες στην ανάπτυξη του καρκίνου. Η έρευνα για τις ελιές και τον καρκίνο είχε επικεντρωθεί στον καρκίνο του μαστού, όπου δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στα τριτερπενικά συστατικά που υπάρχουν μέσα στις ελιές, συμπεριλαμβανομένης της ερυθροδιόλης, της ουβαόλης και του ελαιολικού οξέος. Αυτά τα συστατικά της ελιάς έχουν αποδειχθεί ότι συμβάλλουν στη διακοπή του κύκλου ζωής των κυττάρων που προκαλούν τον καρκίνο του μαστού.
Συνεπώς, η συστηματική κατανάλωση ελιών (6-10/ημέρα) μπορούν να συμβάλλουν στη θωράκιση της υγείας, στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής και ενός υγιεινού τρόπου ζωής.
Προκειμένου να επωφεληθείτε από όλες τις ιδιότητες των ελιών να επιλέγετε εκείνες που είναι:
- Μαριναρισμένες σε εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.
- χωρίς υγρά
- χωρίς συντηρητικά
- χαμηλής αλατότητας
Tip: για εύκολη και συχνή κατανάλωση ελιών μπορείτε να επιλέγετε ελιές που βρίσκονται σε έξυπνες συσκευασίες που ανοιγοκλείνουν.
Δρ. Δημήτρης Γρηγοράκης
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος ΒSc, MSc, PhD
Διδάκτωρ & Επιστ/κος Συνεργάτης Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
Πρόεδρος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας
Πολύ καλό