Θυμάμαι τις γυναίκες στους Αποστόλους Πεδιάδας να φτιάχνουν  το δικό τους σαπούνι. Η μια βοηθούσε  την άλλη, έφτιαχνα πολλές οκάδες σαπούνι και χρειαζόταν χέρια όπως λέμε εδώ.
Καθάριζαν  τα βαρέλια τους για να βάλουν το καινούριο λάδι της χρονιάς και ότι  παλιό ελαιόλαδο είχε απομείνει το συγκέντρωναν.
Πρόκειται για ένα παχύρευστο κατακάθι (φετσόλαδο) στον πυθμένα των βαρελιών το όποιο αποτελούσε και το βασικό υλικό για να κάνουν το σαπούνι της χρονιάς.
Το σαπούνι που έφτιαχναν  το χρησιμοποιούσαν όχι μόνο για προσωπική χρήση αλλά και για τη λάτρα του σπιτιού, την μπουγάδα, ακόμα και σαν «φάρμακο» για τα λουλούδια και τα κηπικά (κηπευτικά).
Θυμάμαι τη γιαγιά μου να κόβει το σαπούνι σε λωρίδες και μετά  σε  μακρόστενες πλάκες, την μοσχομυριστή μπουγάδα της, τα κατάλευκα σεντόνια της  και τα λαμπερά μαλλιά της.

Η συνταγή για το σπιτικό σαπούνι με ελαιόλαδο  βήμα – βημα

Πριν ξεκινήσουμε ετοιμάζουμε  όλα τα χρειαζούμενα:

• δυο λεκάνες
• καλούπια (όχι αλουμινίου) μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε φόρμες σιλικόνης ή ξύλινα καλούπια ή πυρίμαχα σκευή  τα οποία καλύπτουμε με λαδόκολλα
• μίξερ χειρός
• ψηφιακή ζυγαριά
• μια ξύλινη σπάτουλα
• μια βαθιά κουτάλα
• 2300 γρ. λάδι
• 300 γρ. καυστική σόδα
• 625 γρ. νερό εμφιαλωμένο ή βρόχινο ή έγχυμα βοτάνων
• πρόσθετα, τα πρόσθετα μπορεί να είναι αποξηραμένα βότανα ή ξύσματα.
• ελίφι ή αλλιώς λούφα

Οι προφυλάξεις που πρέπει να πάρουμε:

• γάντια
• μάσκα
• γυαλιά (για να προστατεύσουμε τα μάτια μας)

Ετοιμάζουμε το μίγμα νερό- καυστική σόδα
Έχουμε πάρει όλα τα μέτρα ασφαλείας. Μετράμε ακριβώς τις ποσότητες.
Σε χώρο που αερίζεται, βάζουμε το νερό στη μία  λεκάνη και ρίχνουμε σιγά σιγά την καυστική σόδα ανακατεύοντας με την ξύλινη σπάτουλα.
Καθώς ανακατεύουμε, η θερμοκρασία του νερού θα ”ανέβει” και το νερό θα γίνει διαυγές.  Προσοχή, για να μην εισπνέουμε τους ατμούς κατά την ανάμιξη της καυστικής σόδας με το νερό, φοράμε μάσκα και δεν έχουμε το κεφάλι μας πάνω από τη λεκάνη.
Αφήνουμε το διάλυμα να ”μείνει” (περίπου 1 ώρα) και μακριά από παιδιά.

Ετοιμάζουμε το ελαιόλαδο
Στην άλλη λεκάνη, ζυγίζουμε  με προσοχή  το ελαιόλαδο.

Ενώνουμε τα μείγματα,  διάλυμα νερό-καυστική σόδα και ελαιόλαδο
Προσθέτουμε  σιγά σιγά  το διάλυμα νερό-καυστική σόδα στο ελαιόλαδο  και ανακατεύουμε με την ξύλινη σπάτουλα. Συνεχίζουμε με το μίξερ χειρός (10 με 15 λεπτά), μέχρι το μείγμα να αλλάξει χρώμα (το μείγμα θα γίνει ένας ημίρρευστος  χυλός). Προσοχή, μην έρθει  ο χυλός  σε επαφή με το δέρμα, είναι καυστικός.  Σε περίπτωση επαφής με το  δέρμα ξεπλένουμε καλά με άφθονο νερό.

Ρίχνουμε το χυλό σε καλούπια
Έχουμε κόψει  το φυσικό σφουγγάρι σε στρογγυλές φέτες,  τοποθετούμε τις φέτες στα φορμάκια σιλικόνης και τα γεμίζουμε. 
Με τη βαθιά κουτάλα γεμίζουμε προσεχτικά και τα υπόλοιπα καλούπια.

Ρίχνουμε τα πρόσθετα
Ρίχνουμε τα πρόσθετα στο χυλό και ανακατεύουμε με καλαμάκι. Φυσικά και ένα σαπούνι χωρίς πρόσθετα σου θυμίζει γιαγιά.

Σκεπάζουμε τα σαπούνια
Όταν γεμίσουμε  τα καλούπια τα σκεπάζουμε και αφήνουμε το σαπούνι να σφίξει (για 3 μέρες).

Βγάζουμε τα σαπούνια από τα καλούπια
Μετά από 3 μέρες ξεκαλουπώνουμε.
Σε αυτή τη φάση (είναι ακόμα μαλακό) κόβουμε το σαπούνι. Αν θέλουμε να κρεμάμε το σαπούνι μετά τη χρήση, κάνουμε μια τρύπα στο σαπούνι και περνάμε ένα κομμάτι κορδόνι.

Καθαρίζουμε τα σκεύη
Καθαρίζουμε τα σκεύη που χρησιμοποιήσαμε, προσοχή φοράμε γάντια καθώς τα υπολείμματα  είναι καυστικά.
Αφήνουμε το σαπούνι να «μείνει» (για 2 μήνες), το γυρνάμε συχνά.
Να θυμάστε ότι το «φρέσκο» σαπούνι δεν είναι κατάλληλο για άμεση χρήση.
Όσο περισσότερο το αφήσουμε  να ”ωριμάσει” τόσο καλύτερο γίνεται.

Καλή επιτυχία σε όσους καταπιαστούν!
Λένα Ηγουμενάκη
Πρόεδρος του συλλόγου Φεστιβάλ Κρητικής Κουζίνας